Hardlopen zonder demping, we doen het al sinds het begin der tijden

Het is voor velen nauwelijks voor te stellen, maar het menselijk lichaam is prima in staat om te rennen zonder extra demping, correctie of ondersteuning van buitenaf. Al vanaf de vroegste beschaving wordt er over de hele wereld in wedstrijdverband hardgelopen. Daarnaast was hardlopen tot vrij recent (en in sommige delen van de wereld nog steeds) één van de belangrijkste manieren van verplaatsen. Iedereen kent natuurlijk wel de boodschappers die vele kilometers aflegden om belangrijk nieuws te brengen (denk aan het verhaal achter de moderne marathon). Hardlopen was voor velen deel van het dagelijks leven. Zo liepen er naast vrijwel elke paardenkoets vaak meerdere lopers, die dan ook nog eens doodleuk vooruit gestuurd werden om alvast een slaapplaats te regelen voor de adel in de koets. Veel verder daarvóór echter was hardlopen nog veel belangrijker; het was een noodzakelijke vaardigheid voor de mens als soort om te kunnen overleven. Door middel van endurance hunting kon de mens zichzelf voorzien van voedsel.

Maar waarom loopt iedereen dan op die dikke demping-schoenen?

Daar moet wel een goede reden voor zijn, zou je denken. Nou, die is er niet. Het is een soort ‘dat-weet-toch-iedereen’ waarheid geworden, zonder dat er ooit nog aan getwijfeld wordt. Elke beginnende loper kent het ongevraagde advies dat je al snel krijgt van mensen om je heen: “Je moet wél eerst langs een goede hardloopwinkel om je échte hardloopschoenen aan te laten meten, hoor!”. Goedbedoeld, ongetwijfeld, maar is dat echt zo?

Het is belangrijk te realiseren dat de ‘moderne hardloopschoen’ pas zo’n 40 jaar bestaat. Tot die tijd liep men op wat nodig en voorhanden was; blootsvoets als het kon, met simpele, enigszins beschermende voetdracht als het nodig was. Dat varieerde van eenvoudige zelfgemaakte dunne sandalen, tot de eenvoudige gympies waarin we allemaal nog onze eerste gymlesjes gedaan hebben. Pas rond begin jaren ’70 begon Nike met het ontwikkelen van schoenen met extra functies, naar we aannemen met de beste bedoelingen. Feit is echter dat er nog nooit ook maar enig bewijs is geleverd dat de moderne hardloopschoen voordeel oplevert. Niet in het verminderen of voorkomen van blessures, maar ook niet wat betreft het verhogen van de prestaties. Hoe ongelooflijk het ook mag klinken, ondanks alle grote beloftes en mooie marketingtermen is er nog geen enkel wetenschappelijk onderzoek geweest wat die claims onderschrijft. Ook geen onderzoek van de sportschoenfabrikanten zelf heeft kunnen aantonen dat al hun uitvindingen effectief helpen de schokken op te vangen. Wel zijn er een hoop wetenschappelijke onderzoeken die onderschrijven hoe hardloopblessures verminderen met barefoot hardlopen. Hier vind je een aantal van deze onderzoeken.

Hiellandig versus voorvoetlanding

De pasvorm van de moderne high-tech hardloopschoen dwingt de voet te landen op de hiel. De zolen zijn namelijk dermate dik en zacht dat het lijkt alsof we pijnloos op de hiel te kunnen landen. En dat doen we in high-tech hardloopschoenen dus ook graag. De hiel heeft echter geen natuurlijke dempingsfunctie, maar een steunfunctie. De natuurlijke demping zit juist in onze voorvoet. Wetenschappelijk onderzoek heeft zelfs bewezen dat het lichaam een hogere schokgolf ervaart op het skelet bij hiellanding op zachte kussentjes, dan bij een voorvoetlanding op blote voeten. Op de langere termijn kan dit tot verschillende blessures leiden.

De hiellanding creëert ook nog eens een lichaamshouding waarbij het skelet en de spieren niet optimaal kunnen functioneren. Resultaat: regelmatig blessures in gewrichten en rug door verkeerde spanning op skelet en spieren.

Waarom dan barefoot hardlopen?

Trek, als experiment, je hardloopschoenen eens uit en loop of ren een paar meter op blote voeten. Je gaat merken dat je vanzelf de demping in je eigen voeten opzoekt om zacht te landen. En de demping zul je niet vinden in de hielen, maar meer richting de voorvoet. Een hiellanding zonder externe demping is namelijk erg pijnlijk. Je voelt meteen dat dit niet de bedoeling kan zijn. Naarmate je vaker barefoot gaat hardlopen, zal je ervaren dat de voet zich veel vrijer gaat bewegen, omdat hij nergens geklemd zit. De flexibiliteit en veerkracht van de voet ontwikkelt zich en kan weer benut worden. Enkels, knieën, heupen en/of rug die niet gemaakt zijn om deze landing op te vangen, worden niet meer overbelast. Barefoot hardlopen biedt je de kans om lichter, sneller en blessurevrij te lopen.

De voeten zijn ontworpen om te lopen. Zoals Leonardo Da Vinci ooit schreef: "The human foot is a work of art and a masterpiece of engineering". Ook het boek "Born to Run" van Christopher McDougal geeft mooie inzichten over het hardlopen.

Een barefootschoen geeft het gevoel van hardlopen op blote voeten, maar biedt toch de nodige bescherming tegen verwondingen aan de voetzool. Wil je graag starten met barefoot hardlopen, wees je er dan van bewust dat het lichaam tijd nodig heeft om aan de nieuwe loopstijl te wennen. Met andere woorden, bouw het heel rustig op ga in geen geval voorbij je grenzen. Een ervaren barefoot hardloop trainer, die je bij deze overstap begeleidt, kan een uitkomst zijn. Klik hier voor een overzicht met barefoot hardloop trainers in Nederland en België.

Hardlooptechniek: enkele tips

Blessurevrij hardlopen vraagt om aandacht voor het lichaam in beweging. Wij raden aan om een loopclinic te volgen om meer inzicht te krijgen in je looptechniek. Liefst een clinic die het natuurlijk hardlopen benadrukt. Klik hier voor een aantal barefoot running trainers.

Hieronder een paar aandachtspunten waar je mee aan de slag kan:

• Maak kleine en snel op elkaar volgende passen. Ideaal: 180 passen per minuut;
• Overstrek uw voorste been niet bij het landen. Land op een gebogen been en land met uw voet niet voorbij de knie;
• Land op een "bijna" platte voet. Het eerste contact met de grond is de bal van de voet. Die vangt de eerste schok op. Direct daarna komt de hele voet op de grond en werkt mee in de afzet naar de volgende stap;
• Gebruik de vering van uw voeten om licht te lopen. Als je voeten teveel op de grond neer klappen, weet je dat de loopstijl nog niet voldoende verend is. Deze vering kan je goed voelen als je ter plaatse loophopjes maakt. Ontdek de zachte voorvoetlanding met direct daarna het landen van de hiel. Het grondcontact met de hiel is nodig om geen overspannen kuiten te krijgen.

Wetenschappers over Barefoot hardlopen