Barefootschoenen, minimalistische schoenen, blotevoetenschoenen… Je hebt er vast al wel eens iets over gehoord. Of ze misschien zelfs al wel eens bij iemand aan gezien. Maar wat zijn barefootschoenen nou eigenlijk, en waarom zou je die (soms wat ‘vreemd’ ogende) schoenen gaan dragen? Wij, van Barefoot & More, zijn natuurlijk helemaal weg van deze schoenen, maar we begrijpen de vragen rondom barefootschoenen heel goed. In deze blog proberen we je een beetje wegwijs te maken in de wereld van de barefootschoenen.
Reguliere schoenen
Barefootschoenen zijn echt anders dan reguliere schoenen. Ze zien er anders uit, ze hebben een andere vorm en, het belangrijkste, ze voelen anders. Barefootschoenen zijn ontworpen vanuit het idee schoenen te creëren die je het gevoel geven alsof je op blote voeten loopt; je de vrijheid en functionaliteit te geven die je ervaart als je blootvoets loopt. Maar zijn gewone schoenen dan niet goed? Kun je geen vrijheid van de voeten ervaren als je op reguliere schoenen loopt? Laten we hier een genuanceerd antwoord op geven en bij het begin beginnen.
De natuurlijke voet
Wanneer je wordt geboren zijn je voeten heel zacht en beweeglijk. De kleine botjes van de voeten moeten zich nog verder vormen en het zachte, spekkige zal in de loop van de jaren verminderen naarmate je voeten groeien en ontwikkelen. De vorm van je voeten is bij de geboorte optimaal; het breedste punt zit vooraan bij de tenen, die gestrekt en ietwat gespreid zijn. Het zijn voetjes die na ongeveer een jaar perfect in staat zijn om de wereld te gaan ontdekken, op blote voeten. Ze zijn flexibel, veerkrachtig, sterk, in staat zich af te stemmen op de omgeving en bieden door de gespreide teentjes veel steun. Zouden voeten, zonder belemmering of sturing van buitenaf (lees: reguliere schoenen) zich op deze manier verder kunnen ontwikkelen, dan zouden het volwassen voeten worden waarmee je blootvoets in bomen zou kunnen klimmen, einden op zou kunnen lopen of rennen en je over verschillende terreinen en ondergronden zouden kunnen meenemen.
De natuurlijke voet in reguliere schoenen
Wanneer je met dit idee in je achterhoofd kijkt naar de vormgeving van huidige schoenen, valt het op dat dit nauwelijks overeen komt met de vorm van de wijduiteenlopende babyvoetjes. Reguliere schoenen zijn vrij smal, in meer of mindere mate spits toelopend en vaak symmetrisch. Je tenen worden hierdoor als het ware bij elkaar gedrukt. In combinatie met de vaak stijve zool, hakverhoging en voorgevormde binnenzool kúnnen de spieren en pezen simpelweg niet doen wat ze het liefste willen: bewegen. Het gevolg is dat de kleine, intrinsieke voetspieren lui worden en verzwakken, waardoor ook de voetboog verzwakt.
De dikke en dempende zolen van reguliere schoenen voelen erg comfortabel, maar hebben vaak wel tot gevolg dat de vetkussentjes onder je voeten zich niet optimaal kunnen ontwikkelen. Vetkussentjes beschermen je voetzolen en zorgen voor een natuurlijke demping tijdens het lopen. Wanneer je schoenen dikke, dempende zolen draagt, nemen de zolen de functie van de natuurlijke vetkussentjes over, waardoor de vetkussens slinken of zelfs verdwijnen. Op de lange termijn wordt het daardoor steeds pijnlijker om op blote voeten te lopen, want er is nog maar weinig over van de natuurlijke demping in de voet.
Daarnaast zitten er talloze zenuwuiteinden onder je voetzolen, die je vertellen op welke ondergrond je loopt, hoe warm of koud het is en hoe je in beweging moet komen. Je brein heeft deze informatie nodig om je lichaam en looppatroon te kunnen afstemmen op de ondergrond en omgeving. Door de stijve, dikke zolen krijgt het deze onmisbare informatie niet en raken je voeten het contact met de wereld om je heen kwijt.
Tenslotte kunnen zelfs bloedvaten en zenuwen bekneld raken in reguliere schoenen, doordat de vorm van reguliere schoenen zo anders is dan de natuurlijke vorm van je voeten. Als de bloeddoorstroming vermindert, zul je sneller koude voeten krijgen.
Kortom, reguliere schoenen beknellen en beknotten de voeten dus aanzienlijk en belemmeren de natuurlijke ontwikkeling van de voeten. Doordat gewrichten anders zijn komen te staan en je spieren en pezen anders bent gaan gebruiken dan oorspronkelijk de bedoeling was, kan de vorm van je voeten blijvend veranderd zijn. En dit kan allerlei klachten tot gevolg hebben, van voetklachten tot aan klachten in andere delen van het lichaam. Spieren werken namelijk als ketens. Zo is er een keten die loopt van onder de voet, via de hiel en de achillespees, de kuiten, hamstrings, rug naar nek en hoofd. Verkorte spieren in de voet, verkort deze hele keten, wat dus ook tot rug- of nekklachten kan leiden.
Barefootschoenen
Wat zijn dan wel goede schoenen? Als je het aan ons vraagt zijn dat minimalistische, oftewel barefootschoenen. Omdat ze je voeten niet beperken, maar juist weer ruimte geven. Om je tenen te spreiden, om zich op een natuurlijke manier af te wikkelen, om weer op een natuurlijke manier te bewegen en om zijn oorspronkelijke kracht en flexibiliteit te herstellen. Barefootschoenen laten je voeten bewegen zoals het lopen op blote voeten. Maar bieden wel bescherming tegen scherpe ondergronden, weersinvloeden (kou en nattigheid) en vuil, zonder het grondgevoel te verliezen (voelen waar je loopt).
Zero drop
Wat als eerste kenmerkend is voor barefootschoenen zijn de platte zolen; de zero drop zolen. Met een hielverhoging (zoals vaak het geval bij reguliere schoenen), hoe minimaal ook, wordt je namelijk een beetje uit de natuurlijke balans gebracht. Dit compenseert je lichaam met een ander lichaamsdeel (knieën/rug/heupen), zodat je toch weer in balans en recht boven je voeten komt te staan. Dit leidt geregeld tot lichamelijke klachten. Schoenen met zero drop maken een natuurlijke stand mogelijk, want je staat helemaal plat zoals op blote voeten. Deze neutrale positie stimuleert je lichaam om zich op een natuurlijke manier te bewegen, zoals het van nature de bedoeling is.
Geen steun of demping
Naast de zero drop zit er ook geen andere verhoging of verdikking in de zolen, zoals bij reguliere schoenen vaak wel bij de voetboog. Barefootschoenen bieden je dus geen steun. Op deze manier kan je je voeten weer dermate versterken (ook je voetbogen) dat je voeten je zonder externe steun kunnen dragen. Ook bieden de zolen geen demping, zodat de eerdergenoemde fatpads in je voeten geactiveerd blijven.
Dunne en flexibele zolen
Een ander belangrijk kenmerk, zijn de dunne en flexibele zolen. Dit benadert het blotevoetengevoel en stimuleert je voeten om op een natuurlijke(re) manier te lopen: met kleinere, kortere passen en een landing meer in het midden van de hiel in plaats van een harde hiellanding. Dit kan uiteindelijk resulteren in een beter looppatroon en een natuurlijkere houding. Ook ontvang je hierdoor meer informatie van de ondergrond en worden je zenuwuiteinden geprikkeld. Het leidt tot een meer geaard gevoel en een betere aanpassing aan de ondergrond.
Wijde toebox
Barefootschoenen zijn footshaped en hebben een bredere neus waarin alle tenen de ruimte hebben. Ze hebben dus geen symmetrische puntneus, maar juist een a-symmetrische pasvorm die de natuurlijk vorm van je voeten volgt. De tenen worden in een wijde toebox dus niet bekneld. Hierdoor neemt de functionaliteit van je tenen weer toe en kunnen ze je weer extra steun bieden tijdens het lopen. Ook bevordert het de doorbloeding in je voeten (minder snel koude voeten).
Minder gewicht
Tot slot wegen meeste barefootschoenen vaak minder dan reguliere schoenen en hangen ze dus minder zwaar aan je benen. Ook dit bevordert een natuurlijker looppatroon.
Doordat je voeten alle ruimte krijgen om te bewegen en geen externe steun krijgen, worden ze uitgedaagd en geactiveerd, en zullen ze uiteindelijk weer sterker worden. Mensen met voetklachten kunnen daarom ook veel baat hebben bij het dragen van barefootschoenen, maar ook als je geen klachten hebt, kan het heel fijn zijn om je weer op een natuurlijke(re) manier te kunnen voortbewegen en meer contact te hebben met de aarde en je omgeving. Bovendien kan het overstappen op barefootschoenen de kans op toekomstige klachten verkleinen.
Zijn barefootschoenen voor iedereen geschikt?
Goed, je bent overtuigd van het nut en de toegevoegde waarde van barefootschoenen. Misschien sta je achter de filosofie, of wil je wel eens van die voetklachten afkomen. Maar zijn dit soort schoenen voor iedereen geschikt? Ook als je ernstige voetklachten hebt of als je al wat ouder bent en je hele leven op reguliere schoenen hebt gelopen?
In principe kan iedereen de overstap maken en kunnen barefootschoenen júíst voor mensen met voetklachten een uitkomst zijn (bijvoorbeeld bij hallux falgus, hielspoor, platvoeten, ingezakte voorvoet, metatarsalgie, mortons neuroom). Door op een natuurlijkere manier te gaan lopen kunnen je voeten weer zijn oorspronkelijke kracht en flexibiliteit hervinden. Ook voor diabetici kunnen barefootschoenen prettig zijn. Waar blootvoets lopen voor diabetes patiënten erg riskant kan zijn (kans op wondjes), bieden barefootschoenen daarentegen de nodige bescherming aan de voeten zónder de vrijheid en functionaliteit van het blootvoets lopen te verliezen. Het kan in sommige gevallen wel raadzaam zijn om de overstap onder specialistische begeleiding te maken.
Voor kinderen zijn barefootschoenen natuurlijk helemaal ideaal. Nu geef je de zich nog ontwikkelende voet immers de ruimte om op een natuurlijke manier te groeien. Mét behoud van de oorspronkelijke kracht en flexibiliteit. Het beste is natuurlijk kinderen zoveel mogelijk lekker op blote voetjes te laten rondlopen, rennen en spelen. En vooral ook buiten!
In heel uitzonderlijke gevallen zijn barefootschoenen niet geschikt. Het gaat dan meestal om aangeboren afwijkingen, lichamelijk letsel of bijvoorbeeld eerder ondergane operaties. Twijfel je hierover? We raden je in dit geval aan advies en begeleiding te vragen bij een specialist die barefoot-minded is.
De verschillende merken barefootschoenen
Natuurlijk is barefoot lopen zo oud als de mensheid en is het in vele culturen de gewoonste zaak van de wereld. Maar in de westerse wereld is de ‘barefoot beweging’ in een hard tempo gegroeid na het verschijnen van het boek ‘Born To Run’ van Christopher Mcdougall in 2010 (aanrader!). Inmiddels zijn er vele barefootschoenenmerken ontstaan en kan het inmiddels knap lastig zijn om uit dat grote aanbod een paar barefootschoenen te kiezen. Goed om te weten, is dat al deze merken schoenen produceren die gebaseerd zijn op de principes van barefootschoenen (zero drop, dunne en flexibele zool, geen steun, wijde toebox en het lichte gewicht). Het zijn dus allemaal barefootschoenen. De schoenen van de verschillende barefootmerken verschillen in de breedte van de leest, de stijl/ het uiterlijk, de functionaliteit, het profiel en de dikte van de zool. Welk merk het meest geschikt is, verschilt per persoon en is ook zeker een kwestie van smaak.
Wennen aan barefootschoenen
We krijgen vaak de vraag wat de beste ‘overstap schoen’ is. Helaas is hier geen één duidend antwoord op te geven. Sommige mensen vinden het fijn om te starten met schoenen die qua gevoel nog een beetje lijken op reguliere schoenen. Anderen kiezen graag meteen all the way voor de meest minimalistische barefootschoenen. Beide keuzes zijn goed. Het belangrijkste van alles is namelijk, doe het rustig aan en bouw het rustig op. De spieren in je voeten komen ineens veel meer in beweging na vaak (tientallen) jaren op reguliere schoenen te hebben gelopen. Je hele lijf heeft tijd nodig om te wennen aan de standsverandering en om sterker te worden. Je kan wat spierpijn krijgen in je enkels en benen, laat dit ook weer herstellen. Ga niet meteen te ver, te hard en te veel doen. Luister naar je lichaam en respecteer zijn/ haar grenzen. Bij voetklachten kan het raadzaam zijn je voeten te trainen, een voetentraining te volgen, of begeleiding van een voetentrainer te krijgen. Meer informatie hierover vind je hier. Wil je gaan hardlopen op barefootschoenen (barefootrunning)? Houd er dan rekening mee dat dit een andere hardlooptechniek vereist dan het hardlopen op reguliere hardloopschoenen. We raden je aan om je te verdiepen in deze andere techniek, of begeleiding/ advies te zoeken bij een 'barefoot running trainer'. Hier vind je een lijst met barefoot running trainers in Nederland en België.
Barefootschoenen proberen
Ben je na het lezen van deze blog enthousiast geworden en wil je het wel eens proberen? Als het om je eerste paar barefootschoenen gaat, raden we je aan om, voor zover mogelijk, langs te komen in onze winkel en de schoenen live te passen. Hier staan we voor je klaar om je te begeleiden in je zoektocht en krijg je alle ruimte om uitgebreid te passen en de verschillende merken met elkaar te vergelijken. In onze blog ‘Winkelbezoek – een aantal tips ter voorbereiding’ bereiden we je stap voor stap voor op je eerste bezoek aan onze winkel. Zou je graag nog wat meer achtergrond informatie over barefootschoenen krijgen? Sinds kort bieden we op de maandagochtend van 11:00 tot 12:00 een 'informatie uur' aan in de winkel (behalve tijdens de feestdagen). Een ervaren medewerker vertelt hier over de ins en outs van barefootschoenen, hoe je de overstap maakt (ook bij voetklachten) en waar je op kan letten bij de aanschaf van barefootschoenen. Lukt het niet om langs te komen in onze winkel? Bij de meeste producten geven we aan wat de lengte - en breedte maten van het desbetreffende paar schoenen is. We raden je aan deze tabellen zorgvuldig te bekijken. Bij onze FAQ worden veel vragen omtrent het meten van de breedte en de lengte van je voeten beantwoord.
Klik hier om je aan te melden voor het 'informatie uur'.
Mochten er nog vragen onbeantwoord zijn, check dan vooral ook onze FAQ. Heb je dan alsnog vragen? Mail ons gerust!